Wie een beetje rondzoekt op internet, kan in tal van talen en stijlen de psalmen horen worden gezongen (zie de playlists op de pagina Psalms). De Arabische berijmde psalmen van de Evangelical Presbyterian Church in Egypt (de protestantse kerk waar ons seminarie van uitgaat) waren echter tot voor kort bijna niet op internet te vinden. Er bestond echter wel een cd-set waarop het eerste vers van elke psalm en elk gezang uit het officiële gezangboek van de kerk werd voorgezongen en toen ik er naar vroeg, bleek het geen probleem als ik tracks daaruit op internet zette. Zo zijn dan nu alle psalmen uit het Arabische protestantse gezangboek op SoundCloud te beluisteren.

Zoals u zult horen, zijn de melodieën heel anders dan de Geneefse psalmmelodieën waar we in Nederland mee vertrouwd zijn. Alleen Psalm 100 heeft een Geneefse melodie (de melodie van Psalm 134). Andere melodieën zijn in Nederland bekend als gezangmelodie of van een Johannes de Heer-lied. Maar er zijn ook nogal wat melodieën die ik voor mijn komst naar Egypte nooit had gehoord en, een paar positieve uitzonderingen daargelaten, doen ze me steeds ook nog vrij weinig. Maar soms zie je in een dorp in Opper-Egypte mensen soms toch hun hart leggen in zo’n melodie en vol overgave zingen. De werkelijkheid is echter ook dat er in menig kerkdienst geen psalm meer wordt gezongen (hoewel de zangleider tussen de gezongen vrije liederen dan nog wel eens wat psalmwoorden wil lezen.)

Zoals u zult zien in de afspeellijst, staat er achter ieder psalmnummer ook een gezangnummer: in het Arabische gezangboek staan de psalmen namelijk niet netjes op volgorde, maar zijn ze samen met de andere gezangen thematisch ingedeeld. Verder ziet u dat er voor één psalm twee of meer versies zijn: soms is een lange psalm in een aantal stukken verdeeld die elk een eigen melodie hebben gekregen (en in het gezangboek ook vaak niet achter elkaar staan), soms zijn er twee berijmingen van dezelfde psalmwoorden, soms zijn er voor één berijming twee melodieën (aangegeven met A en B). Het woord “berijming” kan ook wat misleidend zijn omdat het soms meer om liederen bij een psalm of enkele psalmverzen gaat dan om een echte berijming van de psalm. Verder ontbreken een aantal psalmen geheel: in de vorige versie van het psalm-/gezangboek stonden die nog wel, maar waarschijnlijk zijn ze geschrapt omdat ze weinig werden gezongen of inhoudelijk of dichterlijk te kort schoten.

Misschien vraagt u zich af waarom juist ik actie heb ondernomen om de Arabische psalmen op internet te zetten. Dit voorjaar (vanaf februari) hoop ik een collegeserie over de psalmen te geven. Het is een exegesecollege en niet een kerkmuziekcollege, maar ik hoop wel nadrukkelijk aandacht te vragen voor het gebruik van de psalmen in de kerkelijke praktijk: waarom zingen we psalmen en hoe verstaan we de psalmen als we ze zingen? En voldoet de Arabische psalmberijming zoals die nu op SoundCloud staat voor de gemeentezang? Of is het tijd voor iets anders en beters, in elk geval voor sommige psalmen? De pagina Psalms kan studenten hopelijk een stap verder helpen op die ontdekkingstocht.

Ondertussen hoop ik dat u in Nederland de Arabische psalmklanken eens rustig op u in zult laten werken, ook al kunt u de woorden wellicht niet verstaan.