Morgen belooft een historische dag te worden aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Een boek met de grote gereformeerde theoloog Herman Bavinck (1854–1921) op de omslag zal dan als proefschrift worden verdedigd door Ab Flipse, universiteitshistoricus van de VU.

Het boek opent met een citaat van Bavinck uit zijn Christelijke wetenschap,een werk dat 110 jaar terug verscheen:

Er is in de laatste jaren een ernstig en krachtig streven ontwaakt, om ook de wetenschap wederom op te bouwen op den grondslag van het Christelijk geloof. Men kan in waardeering van dit feit verschillen, maar het bestaan ervan is boven alle tegenspraak verheven. De kring dergenen, die met de richting der hedendaagsche, toongevende wetenschap (…) ontevreden zijn, neemt gaandeweg in uitgebreidheid toe. Er wordt door velen iets anders, een ander beginsel en eene andere methode, bij de beoefening der wetenschap begeerd.

Het boek zelf is eveneens Christelijke wetenschap getiteld en handelt over gereformeerde (zo men wil: neocalvinistische) en rooms-katholieke (neothomistische) visies op natuurwetenschap in Nederland in de periode 1880–1940—van gereformeerde zijde komen naast Bavinck en voorman Abraham Kuyper ook minder bekende namen langs zoals Bavincks vriend W. H. Nieuwhuis (ik miste een verwijzing naar diens artikelen over Darwin en het Darwinisme in De Vrije Kerk in 1883-1884). Christenen toen hadden wetenschapsidealen die achteraf gezien wat hoog gegrepen waren en daarom veelal zijn ingewisseld voor een pragmatischer omgang met de wetenschap, maar in deze wetenschapsidealen van toen zal men zich moeten verdiepen wil men bijvoorbeeld hun visie op de evolutietheorie niet vanuit de kennis en beeldvorming van nu beoordelen, maar vanuit hun eigen context begrijpen.

Welke vragen en bedenkingen de opponenten morgen ook bij dit proefschrift mogen hebben, bij eerste kennismaking is reeds duidelijk dat wie zich in de christelijke wetenschapsidealen en -beoefening van ruwweg een eeuw geleden wil verdiepen, dit boek graag ter hand zal nemen.

N.a.v. Ab Flipse, Christelijke wetenschap: Nederlandse rooms-katholieken en gereformeerden over de natuurwetenschap, 1880–1940, Passage Reeks 44 (Amsterdam: Verloren, 2014), 328 pag., € 29.

Zie ook het interview met Flipse op de website van Het Goede Leven.