Het woord “lamp” komt in vele talen voor. Het Groot Woordenboek van de Nederlandse Taal van Van Dale wijst op de volgende ontwikkeling: lampas (Grieks) > lampas (Latijn) > lampe (Oud-Frans) > lamp (Nederlands). Zoals bekend wordt het woord ook in het Engels gebruikt.

Hoe het woord in het Egyptisch Arabisch is terechtgekomen weet ik niet. Hier in Caïro zegt men lamba. De b in plaats van de p is gemakkelijk te verklaren: het Arabisch kent de letter p niet en gebruikt daarom de b. De a aan het eind zou terug kunnen gaan op de a in de Griekse en Latijnse uitgang, maar is waarschijnlijker gewoon toegevoegd om de uitspraak te vergemakkelijken. In officieel Arabisch wordt volgens een Egyptische  zegsman het meervoud lambaat gebruikt hoewel het woord als zodanig niet in mijn woordenboeken van het Modern Standaard Arabisch voorkomt en dus zou moeten worden vermeden. In elk geval was het ook mijn gewoonte tot dusverre om zelf lambaat te zeggen: veel woorden die in het enkelvoud op –a eindigen eindigen in het meervoud op –aat, dus ik gokte dat het hier ook zo was. Omdat lambaat dus blijkbaar ook niet echt fout is maar alleen wat officieel klinkt, heeft nooit iemand mij hierin gecorrigeerd.

Vandaag legde mijn zegsman echter uit wat ik toch al wel jaren geleden als beginnerslesje zou hebben moeten leren, namelijk dat het gebruikelijke meervoud hier in Caïro lomad is. Een meervoud waarbij je niet iets achter het woord plakt maar de klinkers binnen het woord verschuift en veranderd heet een gebroken meervoud en dit komt ook regelmatig voor in het Arabisch, waarbij het lastige is dat het nogal eens onvoorspelbaar is welk woord welk gebroken meervoud heeft. Wat echter heel ongebruikelijk is, is dat bij een gebroken meervoud een medeklinker (in dit geval de b) door een andere medeklinker (in dit geval de d) wordt vervangen.

Een mogelijk verklaring is dat dit Opper-Egyptische invloed op het dialect van Caïro is. In Opper-Egypte is het woord lamba namelijk verder verbasterd tot landa (wat men mogelijk gemakkelijker uit te spreken vindt) en wordt als meervoud lonad gebruikt (een gebroken meervoud waarbij zoals gebruikelijk de klinkers verschuiven en veranderen maar de medeklinkers hetzelfde blijven). De Opper-Egyptische d heeft zich in het Caïreense enkelvoud dan niet weten binnen te dringen maar in het Caïreense meervoud wel.

Omdat ik hier op ons seminarie niet geacht word zelf een TL-balkje of gloeilampje te vervangen, werd dit zojuist voor mij gedaan en schijnen er nu weer enkele nieuwe lomad of, zo men wil, (uiteindelijk komen de meeste mensen op ons seminarie uit Opper-Egypte) lonad.

Maar uiteindelijk komt licht natuurlijk niet van lampjes: zoals de klusjesman er gewoontegetrouw vroom bijzegt wanneer de nieuw ingedraaide lamp begint te schijnen: Allah yenawwir: “God geeft licht.”

Foto: Lampen in een kerk in Caïro.