Caïro, donderdagavond 14 juni 2012. Terwijl het nieuws door begint te dringen dat de rechtbank heeft besloten dat Ahmed Shafiq (de laatste minister-president onder president Mubarak) gewoon mee mag doen aan de tweede ronde van de presidentsverkiezingen maar dat het door moslimbroeders en salafisten gedomineerde parlement zal worden ontbonden omdat het op onwettige wijze is samengesteld, wordt op het Nederlands-Vlaams Instituut in Caïro (NVIC) gewoontegetrouw een donderdagavondlezing gehouden, zij het met een aangepast programma omdat het de laatste avond van het seizoen is.

Dr. André J. Veldmeijer geeft een korte inleiding over een alledaags detail van de Koptische cultuurgeschiedenis: het gebruik van leer. Hij vertelt onder andere dat sandalen en schoenen eenvoudig werden versierd en eindeloos werden opgelapt en dat kopten het de sandaalband anders aan een voetzool bevestigden dan de Romeinen. Fraaier versierde producten zijn bijvoorbeeld lederen boekomslagen. Zijn boek over dit thema, Sandals, Shoes, and Other Leatherwork from the Coptic Monastry Deir el-Bachit: Analysis and Catalogue (Leiden: Sidestone Press, 2011), is gratis online te lezen.

Veldmeijer en enkele anderen geven ook een toelichting op het samenwerkingsverband dat het NVIC is aangegaan met het Koptisch Museum in Caïro, het Egyptische ministerie van oudheden en het Coptic Studies Program (CSP) van de Bibliotheca Alexandria (de grote bibliotheek in Alexandrië die sinds enige jaren zijn illustere voorganger uit de oudheid vervangt). De bedoeling is dat het project onder andere zal leiden tot publicaties in het  Archaeology Times Online Magazine.

Voor een breder publiek is vooral de bijdrage van dr. Louay Mahmoud Said van het CSP interessant. Hij vertelt dat er een te kort is aan Egyptische koptologen. Vaak wordt koptologie als gezien als iets wat alleen van belang is voor kerken en kloosters. Aan universiteiten is de koptologie een ondergeschoven kindje binnen faculteiten die zich richten op het faraoonse Egypte of de islamitische geschiedenis. Een speciale studierichting koptologie in het leven roepen stuit echter op veel weerstand. Het CSP laat zich echter niet ontmoedigen en organiseert zelf cursussen waarbij de meeste deelnemers moslim zijn en probeert ook via gastcolleges, televisie-interviews, etc. een bredere belangstelling voor het koptisch erfgoed te kweken, zodat Egyptenaren in den brede het gaan zien als onderdeel van hun geschiedenis en Egyptische moslims en christenen elkaar wellicht ook beter gaan verstaan.

Eén van de aanwezigen vraagt of het mogelijk is een lesbrief over het Koptische erfgoed samen te stellen voor alle middelbare scholieren in Egypte. Dat is echter een brug te ver. Dr. Louay Mahmoud Said antwoordt: als we dat zouden doen, zouden we meteen worden beschuldigd van zendingsdrang en een verkapte poging kinderen tot het christendom te bekeren.

Na het officiële gedeelte van de avond wordt het seizoen afgesloten met een Koshari-party op het dak van het NVIC, een typische mix van twee culturen: koshari is bekend Egyptisch macaronigerecht dat je op talloze plaatsen in Caïro kunt eten, maar het serveren van koshari als party-gerecht in combinatie met bier en wijn voelt als door een buitenlander bedacht.

Op het dak klaagt een archeoloog over de overlast van toeristen die hem altijd vragen of hij nog iets nieuws heeft gevonden, waarop hij standaard antwoord: “Nee, iets ouds.” Verder maak ik kennis met Ahmed Seddik, vertaler, media producer, egyptoloog, docent en gids, die wandelingen van twee tot twaalf uur aanbiedt rond tal van thema’s. Zo heeft hij hoogwaardigheidsbekleders een dageraadstoer (begintijd vijf uur ‘s ochtends) door islamitisch Caïro gegeven. Ook heeft hij een revolutietoer, waarbij het Tahrirplein slechts een onderdeeltje is en het verhaal begint in het Oude Egypte. Wanneer ik zeg dat ik docent Bijbelwetenschappen en systematische theologie ben, vertelt hij dat hij ook wel een Bijbeltoer wil ontwikkelen. Het enthousiasme waar hij mee vertelt, doet vermoeden dat hij inderdaad een goede gids is.