Deze dagen vindt de Cairo International Book Fair plaats, de grootste boekenbeurs van het Midden-Oosten. Vorig jaar werd hij afgelast vanwege de revolutie, maar dit jaar sloot hij alleen (volgens planning) op de verjaardag van de revolutie en de dag erna (25 en 26 januari). Vergeleken met twee jaar geleden is de beurs waarschijnlijk iets kleiner (mogelijk vanwege de economische situatie, mogelijk vanwege de onrust van de afgelopen maanden, mogelijk omdat de oude beurshallen zijn afgebroken en [voorlopig?] zijn vervangen door grote tenten), maar nog altijd te groot om in één dag alle stands te bezoeken. Overigens is het onhandig dat veel kraampjes precies dezelfde boeken verkopen: als elke uitgever er alleen met zijn eigen boeken stond, zou het veel overzichtelijker zijn. Vooral de verkopers van electronische zakwoordenboeken zijn irritant en hebben in elke tent wel een stand.

Het Arabische aanbod omvat niet alleen algemene/seculiere boeken maar ook tal van islamitische en christelijke werken. De Koran is in alle uitvoeringen verkrijgbaar, inclusief gedigitaliseerde oude manuscripten, maar Dar el-Kalema (“Huis van het Woord”) verkoopt onder andere een meerdelig theologisch woordenboek op het Oude Testament (voor de kenners: een Arabische vertaling van NIDOTTE).

Bij een andere kraam kun je Wie is Hij? voor één pond (12,5 cent) kopen, een boekje over Jezus. Het Egyptisch Bijbelgenootschap is met twee kramen ook nadrukkelijk aanwezig. Het hele Nieuwe Testament ligt daar voor één pond in de aanbieding. In Egypte kunnen moslims erover vallen als christenen hen een gratis Bijbel in handen drukken, maar het Woord voor een weggeefprijs verhandelen mag wel. En als je een aankoop doet, krijg je een gratis tractaatje als toegift, met op de omslag een Tahrirfoto en de tekst Ja voor de verandering en binnenin de Bergrede uit Mattheüs 5–7. De Arabisch-Engelse parallelbijbel is afgeprijsd van 20 euro voor 16 euro. Ik besluit er één voor iemand cadeau te kopen en vraag me af of ik het wisselgeld wel aan moet pakken: de directeur van het Bijbelgenootschap mailde voorafgaand aan de beurs namelijk al dat men verlies zou gaan draaien vanwege de tenthuur en de verkoop van Nieuwe Testamenten en complete Arabische Bijbels onder de kostprijs. (Als u vanuit Nederland het werk van het Egyptische Bijbelgenootschap wilt steunen, klikt u dan eerst hier om over twee projecten te lezen en vervolgens hier om daadwerkelijk een gift over te maken.)

Bij de boekenkraam van de Broeders (de Vergadering van Gelovigen) laat ik me voorlichten over de verschillende verklaringen op het Bijbelboek Openbaring die men verkoopt. Als ik onze presbyteriaanse studenten mag geloven is voor de Broeders Openbaring welhaast het belangrijkste Bijbelboek en het toekomstige duizendjarige rijk een centraal thema van hun geloofsbeleving. Voor vijf euro koop ik Openbaring woord-voor-woord (men heeft ook Openbaring vers voor vers), met de verzekering dat dit door een Egyptische Broeder is geschreven en dat het de beste verklaring is die men heeft. Het zal voor mijzelf nog te moeilijk zijn om het helemaal te lezen, maar tijdens de colleges eschatologie dit voorjaar kan ik de studenten dit boek aanbevelen als ze zich uiteen willen zetten met het Broederstandpunt.

De verkopers hebben nog iets aardigs voor me: een vel papier van een vierkante meter verdeelt in drie delen met de tijdsbalk van de schepping der wereld tot haar voltooiing. Het eerste deel loopt van Genesis 1 tot het jaar 1 en is gebaseerd op de Bijbel maar geeft ook parallele gebeurtenissen in de Egyptische geschiedenis, het tweede deel begint bij het Nieuwe Testament en geeft vooral kerk- en wereldgeschiedenis tot op heden en het derde deel presenteert wat ons nog te wachten staat volgens Openbaring en profetieën in andere Bijbelboeken—alle gebeurtenissen precies op volgorde. Als ik het Arabisch even goed machtig zou zijn als het Nederlands, zou ik in één oogopslag kunnen zien hoe (volgens de Broeders) de ganse geschiedenis in elkaar steekt. Met mijn beperkte kennis zal ik echter alles stapje-voor-stapje woord-voor-woord moeten ontcijferen.

De boekenbeurs is zeker niet enkel bedoeld voor native speakers van het Arabisch. Wie net als mij de wil heeft om de taal te leren, kan terecht bij het kraampje van Al-Diwan, de taalschool waar mijn taalleraar aan verbonden is. Toen ik in 2008 bij deze taalschool kwam, wilde men mij Egyptisch Arabisch laten leren uit lesboeken waar ik geen vertrouwen in had en overtuigde ik mijn leraar dat we beter voor de serie Kallimni ‘Arabi konden kiezen en deze methode wordt nu breed gebruikt binnen de school. De afgelopen jaren is men echter zelf actief aan de slag gegaan met het vervaardigen van lesboeken voor het Modern Standaard Arabisch en deze worden nu vol trots aangeboden op de beurs. Het geeft mij de kans het lesboek Arabische welsprekendheid even in te kijken, dat mijn leraar misschien in de toekomst voor mij in petto heeft. Als ik hem goed begreep, hoeft de aspirant-taalvirtuoos zich voor een Arabisch publiek minder te hoeden voor gezwollen retoriek dan voor Jip-en-Janneke-taal.

Wie helemaal niets met het Arabisch op heeft, hoeft daarom de boekenbeurs nog niet te mijden. Talloos zijn de standjes met kinderboekjes in eenvoudig Engels. Engelstalige studieboeken voor alle takken van wetenschap zijn met korting verkrijgbaar (hoewel ze voor Egyptische begrippen alsnog schreeuwend duur zijn tenzij het om echt verouderde drukken gaat). De boekhandel van de American University in Cairo brengt de buitenlander in een waar boekenparadijs met onder andere Engelse vertalingen van Arabische literatuur en prachtige boeken over Egypte zowel in de tijd van de farao’s als na de revolutie—ik laat mij verleiden tot de aankoop van het rijk geïllustreerde Messages from Tahrir.

Aspirant-moslims kunnen in de sjieke Saoudische tent terecht bij het International Islamic Publishing House, dat onder andere een keurig uitgevoerd achtdelig overzicht van de Islamistische geloofsleer in het Engels biedt, boeken over de ideale moslim, de ideale moslima en de ideale moslimmaatschappij, en een boek over psychologie vanuit islamitisch perspectief. Afstotend werkt echter een boekje dat Muslim Christian Dialog heet, maar dat feitelijk in de vorm van een tweegesprek tussen een domme christen en een gevatte moslim een islamitische monoloog bevat.

Tot slot: wie noch met het Arabisch noch met het Engels iets op heeft, kan in de tweedehandstent op speurtocht gaan naar een verdwaald Nederlands boek of ergens wat gaan eten of drinken (ik kan niet voor de waarheid van het gerucht instaan, maar heb mij laten vertellen dat de omzet van consumpties tijdens de beurs hoger is dan die van boeken—wat ik in elk geval past bij het gegeven dat de gemiddelde Egyptenaar niet zo’n lezer is) of van de zonsondergang genieten.