Komende week beginnen de colleges hier aan het Evangelical Theological Seminary in Cairo weer. Dit najaar geef ik in het Engelstalige vervolgmasterprogramma (Master of Theology, ThM) onder andere het vak “Constructive Theology: Speaking about God in Middle Eastern Context.” In dit vak leren studenten, kort gezegd, zelf te theologiseren in de context van Egypte, de Arabische wereld en het Midden-Oosten. We besteden bijvoorbeeld aandacht aan het boek The God of My Enemy: The Middle East and the Nature of God van Bernhard Reitsma (eerder in het Nederlands verschenen als: Wie is onze God?).

We kijken echter ook bewust naar theologie uit andere delen van de wereld, waarbij studenten zelf de vertaalslag naar hun eigen context moeten maken. Als eerste, tamelijk eenvoudige opdracht moeten de studenten bijvoorbeeld “On the Way to the Living God in Post-Christian Amsterdam” lezen (het openingsopstel van mijn dissertatie, eerder verschenen in een bundel bij Brill) en, naar aanleiding van het rondje Amsterdam waarmee dat stuk begint, zelf een wandeling beschrijven door hun eigen stad of buurt waarbij ze aandacht vragen voor plaatsen die een bijzondere religieuze/geestelijke betekenis voor hen hebben. Toen ik deze opdracht twee jaar geleden gaf, leverde dat boeiende antwoorden op. Ik ben benieuwd waar de studenten nu mee komen.

Dit jaar wil ik in het bijzonder de studenten ook laten nadenken over Chinese christelijke theologie. Wie bijvoorbeeld de jaargangen van de Chinese Theological Review digitaal doorbladert, komt voortdurend de term “Theological Reconstruction” tegen, het vertalen van de christelijke theologie naar de Chinese context, een noodzaak die met name bepleit is door K. H. Ting, één van de leidende figuren van de Drie-Zelfbeweging.

De dissertatie van An Chu Tee over K. H. Ting loopt echter uit op de volgende tamelijk kritische beoordeling (pag. 171):

The vital concern of Ting’s theology, in essence, is not pursuing, or presenting, a theological truth, but aiming to accommodate Christianity to the current Chinese political regime. The bottom line of his theology is politics; it entails the responsibility of leading the church to think politically. It is the nation-state, and its political ideology, that set the terms of Christian existence. In Ting’s theology, there is no prearranged model of doctrines, logically related, according to an explicit method, and indicative of a comprehensive view. (…)  In particular, Ting theologises politics on behalf of the Party, by using theological contexts, and so his theological content must also change accordingly. As the needs of the party changed, so did the content of his theology. In this respect, the nature of Ting’s theology appears relative, and therefore limited.

Taking the above into consideration, Ting’s theology simply appears as an ideological manipulation rather than contextualisation or indigenisation, which is seeking to use a ‘post-transformational Christianity’ as an instrument to provide help for the Chinese to look for a way out of her political situation. In this sense, the so-called genuine Chinese theology or ‘a theology with Chinese characteristics’ should merely be considered as an elegant slogan to justify the necessity of creating a new religion which could meet the CCP’s political expectations.

Doet dit Ting recht? Is de Chinese beweging van ”Theological Construction” een lichtend of een waarschuwend voorbeeld voor “Constructive Theology” in de context van het Midden-Oosten? Het is te vroeg om meteen tot een oordeel te komen. Mijn studenten moeten zich zelf eerst maar eens aan de hand van een aantal artikelen inlezen in de materie. En zelf hoop ik over twee weken als GZB’er deel te nemen aan een Kerk in Actie-predikantenreis naar China, om te leren van kerk en theologie in China, niet alleen voor mezelf en de kerk in Nederland, maar wellicht ook juist voor de kerk in Egypte.

PS: de link naar de Chinese Theological Review is ook terug te vinden in de tijdschriftenlijst op TheologyGuide.com.