Pasen wordt in Egypte pas dit weekend gevierd. In orthodoxe kerken vindt de hoofdpaasviering meestal op zaterdagavond plaats en loopt dan door tot middernacht. De presbyteriaanse protestanten hebben wat minder liturgisch gevoel en houden in Heliopolis hun hoofdpaasviering eveneens op zaterdagavond maar slechts van half acht ‘s avonds tot stipt half tien. De timing is waarschijnlijk strak omdat het geheel ook wordt gefilmd voor televisie.

Er wordt gezongen, uit de Bijbel gelezen, een videootje vertoond over niemand minder dan wijlen paus Shenouda III, nogmaals gezongen (waaronder het inmiddels overbekende bèrik bilèdi, “zegen mijn land,” vooral sinds de revolutie favoriet) en een korte preek gehouden, maar het hoogtepunt is de passiepaascantate “De reis,” waarin de levens- en lijdensweg van Christus aan de hand van liederen en gezongen en gesproken teksten wordt verwoord en bij de toehoorders gebracht. Op de in de muren van deze protestantse hoofdkerk ingebouwde schermen worden ondertussen beelden vertoond van Mel Gibsons The Passion of Christ (vorig jaar zag ik deze film ook al verwerkt in een orthodoxe Goede Vrijdag-liturgie).

Ik heb een dergelijke cantate eerder meegemaakt, maar het blijft me verbazen dat terwijl een groot koor wordt samengesteld er geen instrumentalisten zijn maar genoegen wordt genomen met vooropgenomen ingeblikte muziek waar het koor bij zingt. Misschien ligt het mede aan het feit dat het een uit het Engels in het Arabisch vertaalde cantate is, maar het geheel komt toch wat steriel op mij over. Het is geen traditionele paaszangavond en ook geen goed uitgevoerde Matthäuspassion en ook geen opwekkingsconcert. Niettemin staan zo ook in Egypte kruis en opstanding centraal.

De Heliopolaanse presbyterianen hebben veelal niet zozeer de gewoonte om mensen die minder vaak in hun kerk komen uitgebreid aan te spreken en behalve een korte uitwisseling van “kull sana w-enta tayyib” (“moge jij het elk jaar in gezondheid meemaken”) en “w-enta tayyib” (“en jij evenzo in gezondheid”) met de buren in de bank komt het na de dienst dan ook niet echt tot een gesprek.

De bakkersjongen bij wie ik nog even brood haal is spraakzamer. Hij droomt ervan om met een Nederlandse te trouwen om zo de Nederlandse nationaliteit te krijgen en dan in Nederland flink wat geld te pakken te krijgen en haar dan in Nederland achter te laten en zelf terug te keren naar Egypte. Maar dat is alles niet gemeend: “Buiten Egypte zou ik als een vis buiten het water zijn en wegkwijnen.” “Het lukt mij toch ook om buiten mijn vaderland te leven,” zeg ik groot (en meestal is dat ook echt waar en voel ik me in Egypte als een vis in het water), maar juist dit weekend waarin het seminarie leeg en stil is omdat vrijwel iedereen naar huis is, is het moeilijk om me helemaal in mijn element te voelen. Ach, het is de kleine prijs waarvan je weet dat je die moet betalen als je roeping in het buitenland ligt en wil er zeker geen lijdensweg van maken. Trouwens, maandag hoop ik naar Opper-Egypte te gaan voor enkele feestelijke gelegenheden waarbij nadrukkelijk om mijn aanwezigheid is gevraagd.

Wanneer ik even later traditiegetrouw mijn sinaasappelsap bij de Marwa drink, vragen de moslimmedewerkers waar ik ben geweest. “In de kerk,” antwoord ik, “omdat het Pasen is.” Kull sana w-enta tayyib, antwoorden ook zij gewoontegetrouw gemeend en één voegt er ter variatie aan toe: Miit sana w-enta tayyib (“moge jij het nog honderd jaar in gezondheid meemaken”).