Vanavond ben ik aangekomen in Panama, waar van aanstaande maandag tot en met vrijdag een grote internationale conferentie over theologisch onderwijs wordt gehouden, met zo’n 450 deelnemers uit de hele wereld. Ik vertegenwoordig hier het Evangelical Theological Seminary in Cairo (ETSC), waar ik inmiddels al ruim tien jaar mag werken.

Het centrale thema is “The Sacred/Secular Divide and Theological Education.” Als ik het goed begrijp gaat het daarbij met name om de vraag: hoe kunnen we het theologisch onderwijs zo verbeteren dat het niet alleen over het heilige (the sacred) gaat maar ook echt betrekking heeft op het alledaagse leven (the secular)?

Verder zijn er voor geïnteresseerden maar liefst vier keuzesessies over het opzetten van doctoraatsprogramma’s. In veel landen zijn er tegenwoordig wel theologische opleidingen, maar nog geen plaatsen waar (toekomstige) docenten van die opleidingen kunnen promoveren: voor vervolgstudie op doctoraatsniveau verblijven veel niet-westerse theologen nog steeds jarenlang in het westen. Vergeleken met twintig jaar terug zie je wel dat het aantal niet-westerse instellingen waar je kunt promoveren op het gebied van de theologie wel groeit, maar die instellingen staan ook voor tal van uitdagingen: hoe waarborg je kwaliteit als je niet dezelfde middelen hebt als universiteiten en beroemde seminaries in het westen? En wat is kwaliteit: voldoen aan de westerse normen en gebruiken of juist bewust dingen anders doen om de jarenlange studie om de doctorstitel te behalen relevanter te maken voor de eigen context?

Voor ons in Egypte zijn dit belangrijke vragen omdat wij ook in de fase zijn terechtgekomen dat we ons moeten en willen bezinnen op de vraag: kunnen we, in samenwerking met anderen, een mogelijkheid aan gaan bieden aan geïnteresseerden uit Egypte en het Midden-Oosten om te promoveren waarbij de promovendi niet jarenlang naar het westen hoeven te gaan en we tegelijk de (religieuze) context van het Midden-Oosten bewuster tot zijn recht kunnen laten komen?

Ondertussen vraagt u zich natuurlijk af: leuk dat jij je een weekje gaat bezinnen in Panama, maar moet jij niet gewoon college geven in Caïro? Welnu, wees gerust, de studenten hebben niet de opdracht gekregen om niets te doen:

De studenten van de predikantsopleiding en deeltijdopleiding die dit semester Exegese Oude Testament bij mij volgen moeten over een paar weken een exegetisch werkstuk + preek af hebben, waar ze zo’n veertig uur werk aan zullen hebben. Ik heb ze daarom op het hart gedrukt dat komende week dé kans is om er echt mee aan de slag te gaan. En voor de maandag erop (5 november) moeten ze een aantal studievragen beantwoorden over moeilijke teksten in het Oude Testament: het offer van Izaäk (Genesis 22), de ijver van Pinehas (Numeri 25), de oorlogen in Jozua en de roep om wraak in diverse Psalmen. Overigens is het juist op hun eigen verzoek dat we een college over ‘lastige’ teksten in het Oude Testament gaan nadenken – ze zitten er soms zelf mee, maar krijgen er ook vaak vragen over van (met name) jongelui in de gemeenten. Ik heb ze al wel gewaarschuwd dat exegetiseren niet een trucje is waardoor lastige teksten opeens gemakkelijk worden. Maar hopelijk komen we samen toch een stap verder.

De studenten die bij mij in de Engelstalige vervolgmaster het college Psalmen en hun receptie volgen moeten komende week hun tanden stuk bijten op het lastige Hebreeuws van Psalm 58 en daarnaast lezen wat de kerkvader Gregorius van Nyssa over deze psalm heeft geschreven – hij heeft veel hoger waardering voor deze psalm dan dat bij recentere uitleggers veelal het geval is.

De studenten in de Engelstalige vervolgmaster die het college Theologische teksten uit oost en west bij mij volgen moeten een aantal teksten lezen van oosterse en westerse theologen (o.a. Calvijn) over doop en avondmaal en daar studievragen over beantwoorden. De teksten zitten ook in mijn koffer, zodat ik ze hopelijk op de terugvlucht van Panama naar Caïro zelf nog eens goed door kan lezen.

Tot slot moeten alle studenten uit de Engelstalige vervolgmaster (ThM, Master of Theology) voor het vak Constructieve theologie in de context van het Midden-Oosten een recensie schrijven over de Engelse versie van het boek Wie is onze God? Arabische christenen, Israël en de aard van God van Bernhard Reitsma. Bovendien heeft ieder de opdracht om een deel van het boek in het college van woensdag 7 november te presenteren. (Als het goed is, zijn de studenten dan ook in staat om voor zichzelf een vergelijking te maken hoe Reitsma’s visie op Israël zich verhoudt tot die van vader Brakel, want daar hebben we aan de hand van een gedeelte van de Engelse vertaling van de Redelijke godsdienst afgelopen woensdag op college aandacht aan besteed.)

Al met al: u ziet het: de studenten hebben ook zonder mijn aanwezigheid voldoende mogelijkheden om hard te studeren. Ik durf mij dan ook met een gerust hart de komende dagen op Panama en de conferentie hier te richten en kom hopelijk straks verrijkt door ontmoetingen en vol frisse ideeën terug in Egypte.

Zie voor meer informatie over de conferentie de website van ICETE (International Council for Evangelical Theological Education).